DEĞERLENDİRME:

Debra Beckmann MS, CCC/SLP tarafından geliştirilen Beckmann oral-motor değerlendirme yöntemi uygulanır.

TERAPİ:

Debra Beckmann MS, CCC/SLP tarafından geliştirilen Beckmann oral-motor terapi protokolü uygulanır.

Yarık damak/dudaklı vakalarımızın konuşmasını değerlendirmek için aşağıdaki testi uygulamaktayız.

Sesletim Sesbilgisi Testi (SST)

2005 yılında Prof. Dr. Seyhun TOPBAŞ tarafından geliştirilmiş olan bu test işitsel ayırt etme, sesletim tarama ve sesbilgisel analiz alt testi olmak üzere 3 testten oluşmaktadır. Sesletim-sesbilgisel bozukluğu olan çocukların saptanması ve terapinin etkililiğinin belirlenmesi amacıyla uygulanmaktadır.

Rezonans Bozuklukları

Rezonans bozuklukları algısal olarak değerlendirilmektedir.

TERAPİ:

Sesletim Sesbilgisel Bozukluk

Dilbilimsel Yaklaşım

Tek Ayrımlı Sözcük Öbeği Yaklaşımı (minimal pair approach)

Metafon Terapi (metaphon approach) Rezonans Bozuklukları

Farkındalık çalışmaları (See-Scape, nasal flute, nasal listener ile)

KEKEMELİK DEĞERLENDİRMESİ:

Bu değerlendirmede bireyin kekemelik öyküsü, kekemeliğe karşı tepkileri değerlendirilir. Konuşma ve okuma (7 yaş ve üstü için) sırasındaki kekemelik yüzdesi hesaplanır ve kekemeliğe eşlik eden ikincil davranışlar ve kekemelik özellikleri değerlendirilir. Değerlendirme sonuçlarına göre hangi terapi yönteminin uygulanacağına karar verilir.

Okul öncesi/Okul Çağı Çocuklarda Uygulanan Akıcılık Bozuklukları Terapi Yöntemleri:

1- Palin Ebeveyn Çocuk Etkileşim Terapisi

Kekeleyen okul öncesi çocuğa ait fizyolojik, psikolojik, motor konuşma, iletişim, dil ve çevresel faktörlerin detaylı şekilde değerlendirilmesini ve elde edilen bulgular ışığında çocuğun gereksinimleri yansıtan hedeflerin bireysel olarak planlandığı bir yöntemdir. Bu yöntem 3 basamakta oluşmaktadır. İlk 6 haftalık süreç içinde ebeveyn-çocuk etkileşimi videoları ile her iki ebeveyn için özel etkileşim hedefleri belirlenir. Bu etkileşim hedefleri ile ebeveyn evde yaptığı uygulamalarla çocuğun iletişim, dil ve konuşma becerilerini destekler. Palin PCI yönteminin 2. basamağı ise pekiştirme sürecidir. Bu süreç içinde ebeveyn öğrenmiş olduğu etkileşim stratejilerini uygulamaya devam eder. Tüm bu süreçte dil ve konuşma terapisti ile iletişim halindedir.3. basamak ise 6 haftalık pekiştirme sürecinden sonra başlar. Eğer çocuğun dil ve konuşma terapistinden direk akıcılıkla ilgili destek almasını gerektiren zorluklar varsa bu aşamada dil ve konuşma terapisti direk akıcılık hedefleri üzerine çalışmaya başlar.

Bu yöntemin avantajı ebeveyni kendi çocuğunun uzmanı haline getirmesidir. Araştırmalar bu yöntemle 12 çocuktan 10’unun direk dil ve konuşma terapisti ile çalışmaksızın istenilen akıcılık seviyesine geldiğini göstermektedir.

2- Direkt Terapi Yöntemleri

Lidcombe Erken Dönem Kekemelik Programı

Okulöncesi ve okul çağı çocuklara yönelik davranışsal yaklaşımlı, aile eğitimi tabanlı bir terapi programıdır. Değerlendirme ile birlikte ÜÇ AŞAMALI bir programdır. Bu programda terapi/eğitim bir ebeveyn ya da çocuğun yaşamında önemli bir konumu bulunan bir başka kişi tarafından çocuğun günlük yaşantısı içerisinde gerçekleştirilmektedir. Dil ve konuşma terapisti aileye kekemelikten arındırılmış konuşmayı pekiştirmek ve kekemeliği düzeltmek için neler yapılması gerektiğin gösterir .

Fun With Fluency

Bu terapi yönteminde hem çocuğun akıcılığı hem de kekemelikle ilgili duygu ve tutumları değiştirilmesi amaçlanmaktadır. Bireyin kişisel özellik ve gereksinimleri göz önünde bulundurularak akıcılığı biçimlendirme ve/veya kekemelik modifikasyonu yöntemleri uygulanmaktadır. Bu tekniği İzmir’de kekemelik şikayeti ile başvuran vakalara uygulayabilen bir başka kurum yoktur. Okul öncesi kekemelik tedavisi çok özel bir alandır.

3- İndirekt Terapi

Kekemeliği 6 aydan az süre devam eden erken dönem kekemeliklerde (okul öncesi), aileye çocukla iletişim sırasında dikkat etmesi gereken noktalar öğretilir. Kronik kekemeliği önlemek için bazı çevresel düzenlemeler yapılır. Değerlendirme sonrasında eğer çocukta kronik kekemelik riski varsa bu 6 ay beklenmeden hemen terapi başlanılabilir.

Yetişkin Dönem Akıcılık Bozuklukları Terapi Yöntemleri

Akıcılığı Biçimlendirme (Fluency Shaping)

Bu yöntemde akıcılığı sağlamak için gereken yöntemler (yumuşak başlangıç, yavaşlatılmış konuşma, continious voicing) bireye öğretilir. Sistematik olarak zorluk arttırılarak akıcılık gündelik yaşama aktarılır.

Kekemelik Modifikasyonu (Stuttering Modification)

Van Riper tarafından geliştirilen bu yöntem 6 bileşenden oluşmaktadır: Motivasyon, belirleme (identification – kişinin kekemelik davranışı belirlenir), duyarsızlaşma (kekemelikle ilgili edinilmiş olan olumsuz duygu ve tutumlar değiştirilir), varyasyon (variation – kekemelikle ilgili farklı tutum ve davranışı edinme), aproksimasyon (kekemeliği azaltacak teknikler), stabilizasyon (genelleme).

Sistematik Duyarsızlaştırma

Kekeme bireyin kekemelikle ilgili olumsuz tutum, duygu ve inanışlarını değiştirmeyi hedefleyen bir yöntemdir. Klinik içi ve klinik dışı çalışmalarla bireyin kekemeliğe bakış açısı değiştirilir. Voluntary stuttering (istemli kekemelik), role playing gibi yöntemler kullanılmaktadır.

Kekemelik Grup Terapisi

Sistematik duyarsızlaştırma ve akıcı konuşmanın genellenmesi aşamalarında 2-3 kişilik yetişkin ve çocuk grup terapileri yapılmaktadır.

Dil Konuşma gecikmesi yaşayan çocuklarda kullandığımız değerlendirme ve terapi yöntemleri aşağıdaki gibidir.

DEĞERLEDİRME:

TEDİL (Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi)

2011 yılında geliştirilmiş bir testtir. Çocuğun hem alıcı hem de ifade edici dil becerilerini değerlendirme imkanı sağlar. Alıcı ve ifade edici dil yaşı ile ilgili formal bilgiler verir.

Informal Dil Değerlendirmesi

Karşılıklı konuşma ya da oyun oynama sırasında bireyin konuşmasındaki dil becerileri dilin sentaks, semantik, pragmatik, morfolojik, fonolojik bileşenleri açısından yaşına uygun olup olmadığı değerlendirilir.

TERAPİ:

PROMPT

PROMPT yöntemi dokunsal, kinestetik ve proprioseptif uyaranları sistematik bir şekilde uygulayarak bireyin işlevsel iletişimi desteklemeyi amaçlayan bir motor konuşma yöntemidir. Bu yöntemde vaka bütüncül bir şekilde değerlendirilir ve işlevsel iletişimde en çok zorluk yaratıldığı gözlemlenen alan/alanlar terapi planına dahil edilir. Bu vakanın gereksinimine göre fiziksel, duygusal, bilişsel, dilsel ya da sosyal, duyusal hedef oluşturmak anlamına gelir. Bu hedeflere ulaşılmasını sağlayacak ve birey için işlevsel olan aktivitenin içine bireyin motor konuşma hedeflerini yansıtan sözcükler serpiştirilir ve sistematik olarak uygulanan PROMPT tekniği ile desteklenilir.

PROMPT yönteminde birey için tamamen bireysel bir müdahale planı oluşturduğundan bir çok farklı iletişim, dil ve konuşma bozukluklarında uygulanabilen bir yöntemdir.

Doğal Dil Öğretim Teknikleri

Mileu Öğretme Teknikleri (Mileu Teaching Stategies)

D.I.R  Floortime yöntemi

Fırsat Yaratma (İncidental Teaching)

IT TAKES TWO TO TALK

Konuşma anlaşılırlığı yada bazı konuşma seslerini söylemede sorun yaşayan (artükülasyon bozukluğu, konuşma seslerini yutma veya harfleri çıkaramama olarak da bilinir) vakalar için aşağıdaki değerlendirme ve terapi yöntemleri kullanılmaktadır.

DEĞERLENDİRME:

Ankara Artikülasyon Testi

Tarama ve ayrıntılı değerlendirme için yapılandırılmış, standardize bir testtir. Pınar EGE ve arkadaşları tarafından geliştirilmiştir.

Sesletim Sesbilgisi Testi (SST)

2005 yılında Prof. Dr. Seyhun TOPBAŞ tarafından geliştirilmiş olan bu test işitsel ayırt etme, sesletim tarama ve sesbilgisel analiz alt testi olmak üzere 3 testten oluşmaktadır. Sesletim-sesbilgisel bozukluğu olan çocukların saptanması ve terapinin etkililiğinin belirlenmesi amacıyla uygulanmaktadır.

TERAPİ:

PROMPT

PROMPT yöntemi dokunsal, kinestetik ve proprioseptif uyaranları sistematik bir şekilde uygulayarak bireyin işlevsel iletişimi desteklemeyi amaçlayan bir motor konuşma yöntemidir. Bu yöntemde vaka bütüncül bir şekilde değerlendirilir ve işlevsel iletişimde en çok zorluk yaratıldığı gözlemlenen alan/alanlar terapi planına dahil edilir. Bu vakanın gereksinimine göre fiziksel, duygusal, bilişsel, dilsel ya da sosyal, duygusal hedef oluşturmak anlamına gelir. Bu hedeflere ulaşılmasını sağlayacak ve birey için işlevsel olan aktivitenin içine bireyin motor konuşma hedeflerini yansıtan sözcükler serpiştirilir ve sistematik olarak uygulanan PROMPT tekniği ile dest eklenilir.

PROMPT birey için tamamen bireysel bir müdahale planı oluşturduğundan bir çok farklı iletişim, dil ve konuşma bozukluklarında uygulanabilen bir yöntemdir

Dilbilimsel Yaklaşım

Tek Ayrımlı Sözcük Öbeği Yaklaşımı (minimal pair approach)

Metafon Terapi (metaphon approach)

Otizm, yaygın gelişimsel bozukluk veya gelişimsel gerilik tanısı ile bize başvuran vakalarımız için;

Öncelikle çocuklarınızı değerlendirme öncesinde daha yakından tanımak ve bireysel farklılıklarını sizin gözlemlerinize dayanarak değerlendirmek ve değerlendirme ortamını önceden ayarlamak için sizlere çocuğunuz ile ilgili gözlemlerinizi sorguladığımız 2 adet değerlendirme formu gönderilmektedir.

Formlar size randevu aldığınız gun e-mail yoluyla gönderilecektir. Formları değerlendirme gününden önce doldurup tekrar e-mail yoluyla bize ulaştırmanız gerekmektedir.

Ayrıca Değerlendirme seansından önce evde-okulda yada sokakta çocuğunuzun sizinle veya diğerleriyle olan etkileşimlerini kamera ile çekmeniz gerekmektedir. Videolar en fazla 5-10 dakikalık olmalıdır. Bu videolar çocuğunuzun doğal ortamda nasıl etkileşime girdiğini gösterecek ve terapi planlamasına yardımcı olacaktır.

Değerlendirme 2 seans sürmektedir (yaklaşık 1,5 saat) ve bu sürede çocuğunuzun iletişim becerileri, varsa duyusal entegrasyon problemleri, oral-motor becerileri, alıcı ve ifade edici dil ve konuşma becerileri formal ve informal olarak değerlendirilmektedir.

DEĞERLENDİRME:

GOBDÖ-2-TV ve Greenspan Sosyal-emosyonel gelişim çizelgesi uygulanmaktadır. Ayrıca terapistiniz gerekli görürse daha ayrıntılı duyu bütünlemesi değerlendirmesinde bulunabilir.

Tüm bunlardan sonra FEAS (Fonksiyonel Emosyonel Değerlendirme Ölçeği) uygulanır. Burada çocuk ve ailenin belirlenen materyallerle oynaması istenir. Daha sonra terapistiniz sizi yönlendirebilir veya kendisi oyuna katılabilir. Bu sırada kayıt alınır ve aileyle birlikte izlenir. Yapılan oyun izlenirken terapistiniz çeşitli parametreleri size açıklayacak ve iletişimde neyin yanlış gittiğini ve normalden saptığını size gösterecektir.

İletişim becerileri çocuğunuzun duygusal-işlevsel gelişim seviyesinde 4 temelde değerlendirilmektedir:

– Ortak dikkat
– Karşılıklılık
– Duygusal etkileşim
– Ortak Amaçlar

Duyusal Entegrasyon için çocuğunuzun iletişim sırasındaki duyusal uyaranlara olan tepkisi, ihtiyaçları değerlendirilmektedir. Bunlar:

– Proprioceptif uyaran (kas ve eklemlerimizden gelen derin duyular)
– Vestibular (Hareket) uyaranı
– Görsel uyaranlar
– İşitsel uyaranlar
– Taktil (Dokunsal) uyaraları
– Koku uyaranları

Oral-Motor gelişim değerlendirmesinde Beckmann Oral Motor Assessment Protocol takip edilmektedir.

Alıcı ve ifade edici dil becerileri ise TEDİL, oyun sırasında ortalama sözce uzunluğu ve ile değerlendirilmektedir.

TERAPİ:

Otizm ya da yaygın gelişimsel bozukluk spektrumundaki çocuklarla terapilerde etkileşim temellik bir yöntem olan DIR/Floortime yöntemi uygulanmaktadır. Bu yöntemle ilgili daha ayrıntılı bilgiyi uzman görüşü veya videolar bölümünden ilgili başlıkları bularak öğrenebilirsiniz.

PROMPT

MORE THAN WORDS