Hastaya yaklaşım
– kendinizi tanıtın
– onunla yavaşça ve normal tonda konuşun
– cümleleri kısa tutun ve ona söylediğiniz şeyi düşünmesi için zaman tanıyın.
– Yapacağınız şeyi açıklayın.
Görsel uyarım
– yatakbaşına görsel açıdan zengin bir çevre hazırlayın, ör: tanıdık renkli nesneler, aile fotoğrafları, ve 10-15 dk televizyon.
– Yatakbaşını dikleştirmek gibi görsel uyaran için hastayı pozisyonlayın.
– Tanıdık yüz, nesne, fotoğraf ve aynaya bakarken dikkat dağılmasını engelleyin.
– Odaklanma sağlandıktan sonra gözle takip etmeyi çalışın(uyaranı gözleriyle takibi). Tarama genellikle ortadan başlar.
İşitsel uyarım
– yatakbaşında düzenli işitsel uyarım yapın.
– Her bir seferde bir kişi konuşmalı
– Radyo, tv, tanıdık seslerin kaset kayıtları 10-15 dk süreyle ara ara dinletilmeli.
– Seslere odaklanması ve sesin lokalizasyonu/tipi değiştiğinde bunları belirlemesini yanıtına göre kara verin. Ör: adını söylediğinzde, alkışladığınızdaq, zil çaldığınızda, çıngırak, ıslık vb. 5-10 her biri 5-10 sn sürmeli.
Dokunsal uyarım
Dokunsal uyarım fasilite edicidir(istenilen yanıtı almada kolaylaştırıcıdır) veya inhibitördür( istenilen yanıtın oluşumunu engeller). Örneğin ağrı ve hafif dokunma deride inhibitörik yanıt yaratırken, uzun süreli dokunma fasilitasyon sağlar. Yüz ve özellikle dudak ve ağız çevresi en hasassas yerlerdir.
– farklı dokunsal materyaller bulun. Mesela kendi giysisi, battaniye, tüylü oyuncak hayvan,kremler vs..
– değişik sıcaklıklar kullanın. Örneğin: ılık ve soğuk çamaşırler veya metal kaşık ile 30 sn de bir sıcak veya soğuk su damlatın.
– Basıncın derecesini değiştirin. Sıkı tutmak hafif dokunmaya göre daha az irritasyona ve tepkiye neden olur. Meselsa uzuvlarından bir kası tutup bu basıncı 3-5 sn sürdürmek, tendonu germek birkaç sn’ye tutmak, sternumu ovalamak(göğüs kemiğini).
– Cimdirme gibi hoş olmayan uyaranlar verin(dikkatlice). Yüze veya vücuda buz uygulamasından kaçının çünkü bu sempatik yanıtla kan basıncı, kalp hızı, salivasyonu arttırıp mide barsak hareketlerini azaltabilir.
Hareket uyarımı
– hareket açıklığı egzersizleri yaptırın.tilt table kullanımı ve mat üzerinde hareket yapılması faydalıdır.
– Koruma ve denge reflekslerini açığa çıkartıcı hareketler çalışın.
Pozisyon uyarımı: pozisyondaki yavaş değişikliklerin inhibitörik etkisi vardır,fakat hızlı hareket paternleri uyanmayı kolaylaştırıcı etki yapar.
– hastanın kan basıcını izleyin.
– Hastayı sandalyede yada mat üzerinde döndürme, sallama oturma pozisyonundan yatırma gibi bilinen pozisyonları deneyin.
– Başının dönmesine izin vermeyin (kendi etrafında döndürmeyin) bu nöbet geçirmesine neden olabilir. Ayrıca yatak başını kaldırma gibi mekanik inputlar hastanın katılımını kısıtlamaktadır bu yüzden bunları da azaltmak gerekir.
Koku uyarımı
– traş losyonu, kolonya, parfüm, aromalı ürünler, öğütülmüş kahve, şampuan, en sevdiği yiyecekler.
– Her bir uyarıyı 10 sn’den fazla yapmayınız.
– Koku uyarımı yaparken deriye dokunmaktan kaçının. Çünkü hasta kokuya odaklamışken dokunmaya daha az yanıt verecektir.
– Sarımsak veya hardalı keskin koku olarak kullanabilirsiniz.
– Sirke veya amonyak gibi aşırı keskin kokular trigeminal siniri irrite edebilir bu yüzden kullanmamak gerekir.
Tat ve oral uyarım
– swap kullanın. Tatlı,tuzlu, ekşi solüsyonlara batırın ve ağzına swap ile uyarın.
– Oral uyarımı günlük rutin ağız bakımı sırasında yapın (ısırma refleksine dikkat edin)
– Ağız hiper sensitivitesi ve abnormal ağız/yüz reflekslerini uyarmamak içi Sünger başlıklı veya gliserinli swap veya yumuşak diş fırçası kullanın.
– Ağız temizliği sırasında oral uyarımı arttırmak için Aromalı temizleme ürünleri kullanın ör: naneli,limonlu
– Ağız çevresi ve dudaklara uyarımda bulunun. Eğer hasta uyarım sırasında dudaklarını büzme, uyarından uzaklaştırma, ağzını kapatma gibi defansif hareketlerde bulunuyorsa, uyarıma devam edi ve hastanın farkındalığını arttırarak bu reaksiyonlarının azalmasını sağlayın.
www.dilkonusma.com