İşitme Engelli Çocukların Entonasyonu Ayırt Etmesi

Trygg Engen, Elizabeth A. Engen, Rıchard L. Clarkson ve Peter M. Blackwell

Applied Psycholinguistics (1983) 4, 149-160

Metod: bireyler; 33 ileri derecede işitme engelli çocuk. Birinci deneyde normal işitmeye sahip 13 yaşında iki kız çocuğu kontrol vakası olarak kullanılmıştır. Çocukların dil gelişimleri Rhode island test of language structure ile yapılmıştır. İşitme engelli çocuklardaki bu puanlar normal işitenlere göre daha düşük çıkmıştır. Normal işiten 7 yaşındaki çocuklar bu testte hata yapmamaktadır(%100). Fakat işitme engelli çocuklarda yaşlara göre yüzdelikler 8-%77, 11-%79, 14-%82 bulunmuştur. Zeka seviyelerine de WISC-R zeka testiyle bakılmıştır ve çocuklar normal sınırlarda bulunmuşlardır.

Materyaller ve araç gereç: deney 1,2,3 için kullanılan cümleler betimleyici cümle olarak ‘ıt has come’, soru cümlesi olarak da ‘ has it come?’ kullanılmıştır. 4. deneyde 2 cümle daha eklenmiştir; ‘if it comes’ ve ‘hal ,come here!’. Tüm cümleler kaydedilip 510 Hz’nin üzerindeki kontürleri yok edilmiştir(filtrelenmiştir), böylelikle konuşma benzeri kalite korunmuş fakat anlaşılırlık yok edilmiştir.

Prosedür : genel: temel metod olarak aynı/farklı olup olmadığını model olunduktan sonra evet/hayır sinyaline göre belirlemektir. Her bir vakaya çiftler cümle aralarında 1 sn olmak üzere sunulur. Ve vakadan iki cümlenin aynı mı yoksa farklı mı olduğu sorulur. Her bir çift arasında da 5 sn boşluk vardır. Çiftlerin sırası rastgele belirlenmiştir.

Deney 1: bu deneyde sosyoekonomik, yaş ve zeka durumları bakımından eşit 13 yaşında iki işitme engelli çocukla normal işitmeye sahip iki kız çocuğu karşılaştırılmıştır. Her bir vaka iki gün boyunca günde 100 deneme yapılarak denenmiştir. Fakat data olarak sadece son 100 alınmıştır. Vakalara her yanıttan sonra geri bildirim yapılmıştır.

Deney 2: 15 ileri derecede işitme kayıplı çocuk üç gruba ayrılmıştır 8 yaş, 11 yaş ve 14 yaş olarak gruplanmışlardır.birinci deneydeki test bunlara da uygulanmıştır.

Deney 3: bu deneyin amacı çocuğun kendi işitme cihazıyla yapılan test ile phonic ear işitme eğitim cihazı ile yapılan test sonuçlarını karşılaştırmaktır. Phonic ear daha yüksek ampflifikasyon sağlar, düşük distorsiyon, daha geniş ranj aralığı ve daha iyi sinyal-gürültü oranına sahiptir. 23 ileri derecede işitme kayıplı çocuk katılmıştır (16 kız, 7 erkek 5 tanesi ikinci deneye de katılmıştı). İlk 10 çocuk önce phonic ear ile daha sonra kendi işitme cihazları ile deney iki deki gibi test edilmişlerdir. Diğer 13 vaka ise bu işlem tam tersi şekilde yapılmıştır.

Deney 4: bu deneyde 5 tane 8 yaşında ileri derecede işitme kayıplı çocuk ve ikinci deneydeki ikinci grup çocuklar bu çalışmaya katılmışlardır. Çocuklara 4 kategoriden birisini seçmesi istenmiştir. Bildirme, emir, soru, şartlı cümle kontürleri işitsel olarak ve rastgele biçimde dinletilmiş ve aynı zamanda görsel olarak temel frekansa ait bilgi sunulmuştur. Her bir kontur 1’den 4’e kadar numara ile sembollenmiş ayrıca soru, ünlem, virgül, nokta işaretleri de eklenmiştir. Test sırasında çocuk cevabını işaretle, yada yanıta ait konturu çizerek vermişlerdir. Çocuk her bir kontur için ortalama 10 defa test edilmiştir.

Sonuçlar:

Deney 1: her iki gruptaki çocuklarda entonasyon farkını ayırt etmişlerdir. İşitme engelli çocuklarda bu oran %82 ve %68 iken, normal işiten çocuklarda 590 ve %82’dir.

Deney 2: bu deneyde de sonuçlar 1. deneydeki gibi bulunmuştur.

Deney 3: bu deneyde kullanılan işitme cihazı tipinin test sonuçlarına etki etmediği görülmüştür.

Deney 4: bu deneyde de genelde çocuklar konturları ayırt etmemişlerdir fakat. Bildirme cümleleriyle, koşul cümlelerinin karıştırılmıştır.

Sonuçlardan çıkarılacaklar: bu çalışma ileri derecede işitme kayıplı çocukların çok düşük frekansları dahi duyarak herhangi bir leksikal, segmental ve sentaktik ip ucu olmadan entonasyon yardımı ile cümleler arası farkları fark ettiği görülmüştür. Buradan çıkarılacak sonuçlar ise 1) sağır çocukların işitsel becerilerinde beklentinin yükseltilmesi. 2) çocukların kendi beklentilerini yükseltmeleri. 3) işitsel terapinin de ek faktörleri kullanmada öğretilmesi önerilir. Okuma işleminin gelişmesinde prosodiyi daha iyi öğreten programlar daha başarılı olmaktadır. İnfantlarda sıra almayı öğrenmede ve anneyle olan ilişkileri geliştirmede prosodinin kullanılması önemlidir.